Khi nói đến các hình thức gọi vốn cho một dự án startup, thuật ngữ gọi vốn cộng đồng hay còn gọi là crowdfunding vẫn thường được nhắc đến khá nhiều trên các trang tin khởi nghiệp. Vậy crowdfunding là gì? Nguồn gốc của crowdfuding và các đặc điểm của mô hình crowdfunding hiện đại ra sao? Bài viết dưới đây, startup.vitv.vn sẽ giới thiệu đến các bạn các nội dung vừa nêu để các bạn có cái nhìn sơ lược về crowdfunding.

Crowdfunding là gì?

Nói ngắn gọn, crowdfunding là hình thức kêu gọi sự góp đỡ của cộng đồng để giúp chủ một dự án hay người nghĩ ra một ý tưởng hoàn thành những dự án hay sản phẩm của họ khi họ có ý tưởng nhưng lại không có tiền để thực hiện dự án của mình.

Để hình dung cụ thể hơn về hình thức crowdfunding, trang firststep.vn (một trong những trang crowdfunding uy tín tại Việt Nam) định nghĩa về crowdfunding như sau: Khi bạn có ý tưởng về một giải pháp mang lại lợi ích cho cộng đồng nhưng bạn không có vốn, không có tài sản thế chấp để vay ngân hàng để thực hiện dự án, bạn gặp gỡ mọi người, trình bày ý tưởng, kêu gọi ủng hộ tài chính từ cộng đồng để bạn thực hiện ý tưởng của mình. Hình thức gọi vốn này gọi là crowdfunding.

Nguồn gốc của crowdfunding

Lịch sử bắt đầu của dự án crowdfunding là mô hình quỹ tín dụng cho các hộ gia đình nông thôn nhỏ của Ireland khi họ không thể tiếp cận được ngân hàng. Quỹ này cho những người nông dân vay những khoản tiền nhỏ để sản xuất và kinh doanh. Người vay sau khi làm ăn có lời họ trả cả vốn và đóng góp một phần lợi nhuận để góp vào quỹ này. Số tiền quỹ này quản lý lại tiếp tục cho những người nông dân khác vay. Mô hình này vẫn còn phát triển đến ngày nay với Kiva là một web điển hình.

Crowdfunding hiện đại theo mô hình trả thưởng bắt nguồn từ việc vận động xây tượng Nữ thần tự do. Sau đó năm 2007 và 2009 đánh dấu sự ra đời của web crowdfunding Kickstarter và Indiegogo. Năm 2011 được đánh dấu là năm bùng nổ của loại hình kêu gọi quỹ cộng đồng này bên Mỹ. Đến năm 2012, Mỹ có luật chính thức cho loại hình này. Còn tại Việt Nam, Ig9 là trang crowdfunding đầu tiên tại thị trường Việt Nam, Ig9 ra mắt năm 2013.

Vậy crowdfunding hiện đại có gì mới?

Với sự phát triển của Internet, mọi người giao tiếp với nhau trên mạng nhiều hơn, nắm bắt thông tin nhanh hơn và xa hơn. Khi ngồi ở tại Việt Nam bạn vẫn có thể biết được những ý tưởng đột phá từ bên kia Trái Đất. Khi bạn có nhu cầu đóng góp cho mộtdự án crowdfunding, các công cụ hỗ trợ thanh toán trực tuyến như Paypal, thẻ thanh toán quốc tếVisa – Mastercard, Amex – JCB, … có thể hỗ trợ cho nhu cầu của bạn. Tất cả các hoạt động này có thể đều diễn ra trên internet, đó chính là điểm khác biệt lớn của crowdfunding hiện đại.

Các hình thức gọi vốn của Crowdfunding

Hiện nay có 5 hình thức crowdfunding phổ biến:

– Nhận quà tri ân: đây là hình thức huy động vốn thực hiện những ý tưởng mới, đột phá và chưa bao giờ có. Số tiền tài trợ được chia theo từng gói, mỗi gói là một phần quà tương ứng. Người tài trợ sẽ nhận được quà khi dự án thành công, không xét đến lợi nhuận hay cổ phần sở hữu.

– Góp vốn cho vay: đây hình thức phù hợp cho các doanh nghiệp đã thành lập nhưng tài sản thế chấp không đủ thuyết phục ngân hàng nào. Vốn vay được lấy từ vốn góp của cộng đồng hoặc từ những người đã kinh doanh thành công từ hình thức này nhằm tạo ra dòng vốn luân chuyển lớn để giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

– Góp cổ phần: hình thức này không khác việc mua cổ phiếu một công ty mới có tiềm năng. Người đầu tư nhận lại cổ phần và lợi nhuận nếu công ty kinh doanh có lãi.

– Ủng hộ dự án từ thiện: đây là hình thức các tổ chức xã hội, tổ chức phi chính phủ khi vận động quyên góp giúp đỡ vùng thiên tai, người có hoàn cảnh đặc biệt hoặc trung tâm bảo trợ… Hình thức này không xét đến việc phải có quà tri ân, lợi nhuận hay cổ phần.

– Hình thức lai: đóng góp từ thiện gửi quà tri ân, đóng góp cổ phần tặng thẻ thành viên giảm giá trọn đời hoặc gửi tặng quà cho những ai góp vốn cho công ty vay vốn làm ăn.

Trong thời điểm hiện tại, số lượng người dùng internet ngày càng tăng, các ý tưởng, dự án khởi nghiệp ngày càng nhiều nhưng vốn mạo hiểm cho những ý tưởng không dành cho tất cả các ý tưởng, crowdfunding sẽ là một trong các giải pháp để các dự án khởi nghiệp tập hợp nguồn lực tài chính và đánh giá tiềm năng cho quá trình phát triển ban đầu của dự án.

Trong bài viết sau, startup.vitv.vn sẽ giúp bạn tìm hiểu về các thuật ngữ trong crowdfunding, các lợi ích khi đầu tư vào crowdfunding và các trang gọi vốn cộng đồng hiện có tại Việt Nam.

Tổng hợp

Nguồn tham khảo: Firststep

• từ điển startup