Trong giai đoạn kinh tế hội nhập mạnh mẽ hiện nay, cụm từ Sáng tạo đổi mới(STĐM) được nhắc đến khá nhiều trong cộng đồng doanh nghiệp Việt nói chung và cộng đồng khởi nghiệp nói riêng. STĐM để phát triển, STĐM để hội nhập hay STĐM để tạo ra nhu cầu mới, thị trường mới thì dường như đây vẫn là điều kiện tiên quyết nếu doanh nghiệp muốn phát triển. Như vậy, vì sao cần STĐM? STĐM như thế nào và bắt đầu từ đâu? Chuyên gia kinh tế Lý Trường Chiến đã có bài chia sẻ với trang tin startup.vitv.vn về vấn đề này.

Vì sao cần sáng tạo đổi mới?

STĐM là kết quả của tiến trình đương nhiên có và bắt buộc đến

Việt Nam đang tham gia ngày càng rộng và sâu vào các thương ước, hiệp định tự do thương mại FTA như với EU, Hàn quốc, TPP, … và nguyên tắc tối quan trọng đi cùng là tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ(SHTT). Theo đó, các thay đổi của cuộc sống, thay đổi của thế giới cũng mang theo nhiều thành quả từ sáng tạo và đổi mới trong mọi lĩnh vực xã hội lẫn các biến đổi của thiên nhiên.

Nếu không thích ứng chúng ta sẽ bị đào thải.

Vạn vật đều thay đổi và tốc độ thay đổi diễn ra ngày càng nhanh,Kodak, Nokia hay gần đây như Sony đều từng là những tượng đài trong lĩnh vực hoạt động của họ nhưng rồi rơi vào khó khăn, thậm chí suy tàn do không bắt kịp nhu cầu và sự thay đổi của cuộc sống hay sáng tạo đổi mới(STĐM) của các công ty cạnh tranh.

Điều này cho chúng ta thấy rõ cuộc sống ngày càng áp lực và cuộc "chơi kinh doanh" ngày càng khắc nghiệt.

Câu chuyên cuối năm qua ngay tại hội chợ triển lãm hàng đầu thế giới về CNTT và điện tử ứng dụng, Cảnh sát Mỹ đã đóng của một gian hàng của Trung Quốc về vi phạm sở hữu trí tuệ, hay như ba năm trước tại Campuchia một vụ tương tự cũng đã diễn ra.

Có thể thấy, nếu không STĐM, anh sẽ bị thị trường đào thải, nếu anh "nhái lại" sẽ bị đóng cửa bởi những hình phạt, chế tài theo Pháp luật khi vi phạm những STĐM được bảo vệ, hay nói cách khác, khi anh vi phạm quyền SHTT. Con đường nào, dù sớm hay muộn, cũng tất yếu dẫn đến sự kết thúc tiêu cực nếu thiếu STĐM trong hoạt động.

Như vậy STĐM là con đường bắt buộc để doanh nghiệp có thể tăng tính cạnh tranh và phát triển bền vững.

Sáng tạo & đổi mới, làm như thế nào?

Chúng ta cũng biết Uber trở thành công ty dịch vụ kết nối vận chuyển lớn và phát triển nhanh nhất hành tinh mà chẳng cần sở hữu chiếc xe nào, không cần tuyển chính thức một tài xế nào hay Airbnb là công ty cho thuê bất động sản lớn nhất thế giới mà không cần sở hữu bất kì bất động sản nào.

Chuyện ở Nhật vừa qua, một cô bé tuổi teen với sự trợ giúp của các phần mềm trong lúc ngẫu hứng sáng tác đã tạo ra được tác phẩm làm nhạc và hình nền dù trước đó cô bé chưa từng biết nhạc và cũng chẳng biết hội họa hay thiết kế mà tác phẩm ngẫu hứng đó của em cũng đã được mua đến hàng triệu Yên.

Trong câu chuyện doanh nghiệp, các giải pháp sử dụng thuê ngoài lưc lượng bảo vệ, rồi các dịch vụ tổ chức sự kiện, công tác trả lương, hay thuê ngoài gia công sản xuất,… là những điều tưởng như không thể trước đây nay đã phổ cập ở nhiều nơi và đem lại kết quả tốt.

Chính STĐM trong công tác quản trị đã nâng cao hiệu quả cho rất nhiều công ty và song song đó tạo cơ hội cho nhiều công ty nhỏ, công ăn việc làm chuyên nghiệp hơn cho các SMEs cung cấp dịch vụ.

Như vậy có thể thấy STĐM thường có các khuynh hướng sau:

-  Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của cuộc sống hay đi trước nhu cầu của cuộc sống.

-  Sáng tạo từ phân chia hay tích hợp.

Hoặc:

Một cách phân biệt khác là

-  Sáng tạo đổi mới có định hướng

-  Sáng tạo đổi mới vô tình tạo ra trong quá trình hoạt động, nghiên cứu có định hướng (Viagra, Youtube, …)

Einstein từng nói và tôi tin mỗi chúng ta cũng có thể đồng ý rằng: “Sẽ thật khôi hài, ngớ ngẩn và phi lý nếu chúng ta không thay đổi cách nghĩ, không thay đổi cách làm mà muốn có kết quả khác”.

Sáng tạo đổi mới bắt đầu từ đâu?

Nếu như Sáng tạo là hoạt động trí óc thiên về tư duy cá nhân để tìm ra giải pháp thì Đổi mới nặng về hành động của cá nhân, tổ chức tập thể để tạo ra kết quả mới.

Trong doanh nghiệp, sẽ khó có STĐM nếu người đứng đầu doanh nghiệp thiếu nhận thức về điều này hay không khuyến khích, cổ vũ cho mỗi cá nhân và tập thể  công ty quan tâm đến STĐM.

Sáng tạo rất đơn giản, thường bắt đầu từsự quan tâm vì khi có sự quan tâm sẽ phát hiện vấn đề, khi có vấn đề và định hướng, tập trung tư duy sẽ ra giải pháp.
Có thể dùng một số công cụ như: 6 hats thinking(Sáu chiếc mũ tư duy) hay brainstorming(bão ý tưởng, não công), … để kích hoạt tìm ra giải pháp đúng, từ đó hành động đủ và đều các bước. Quá trình này đi cùng thời gian sẽ giúp ta đổi mới hành động và cho ra kết quả mới.

Chu trình tiếp theo ở cấp cao hơn làquan tâm kết quả và phản hồi của đối tương mục tiêuđể tiếp tục phát hiện vấn đề. Đây chính là vòng lặp cho sự phát triển liên tục vững bền.

Lối đi ngay dưới chân mình. Sáng tạo và đổi mới luôn tạo ra giá trị và động lực để phát triển. STĐM đã được chứng minh là chìa khóa thành công và có thể bắt đầu ngay từ mọi cấp, mọi người, mọi lúc, mọi nơi, không đòi hỏi tuổi tác, chuyên môn, lĩnh vực, màu da, sức khỏe hay trình độ. STĐM có thể thực hiện ngay với mỗi người, bắt đầu từ sự quan tâm đến đối tượng mục tiêu, đến công việc hàng ngày bằng cách liên tục đặt câu hỏi và đi tìm câu trả lời.

STĐM để cải thiện chất lượng, nâng cao năng suất, tiết giảm chi phí, gia tăng hiệu quả, nâng cao tính cạnh tranh, …

STĐM cũng nên lưu ý việc đăng ký bảo vệ các giải pháp sáng tạo đổi mới của mình với các cơ quan hữu quan như cục sở hữu trí tuệ, cục tác quyền hay cục phát triến nông thôn(cho các giải pháp giống cây trồng...) để bảo vệ quyền lợi hợp pháp và chính đáng của mình trong sân chơi quốc gia, khu vực và toàn cầu.

Việt nam đang bước vào giai đoạn hội nhập với nền kinh tế thế giới qua các thương ước hiệp định quốc tế rất nhiều và thách thức, rủi ro cũng vô cùng to lớn, còn chờ gì nữa mà bạn không thay đổi Cách nghĩ, Cách làm để Sáng tạo Đổi mới nhằm Thích ứng thay đổi, Chủ động sáng tạo và dẫn dắt thành công?

Chúc bạn luôn sáng tạo đổi mới để dẫn dắt thành công phát triển vững bền!

Chuyên gia kinh tế Lý Trường Chiến

• doanh nghiệp
• kinh doanh
• phát triển bền vững
• đổi mới
• sáng tạo
• sáng tạo đổi mới